Historyczna ziemia dobrzyńska to obszar ujęty trzema naturalnymi granicami – rzekami Wisłą, Drwęcą i Skrwą. Region o niezwykłym zróżnicowaniu rzeźby terenu zwany Wysoczyzną Dobrzyńską, a z racji wielkiej ilości jezior – Pojezierzem Dobrzyńskim. Gdzie pola przeplatają się z lasami, a wszystko pocięte jest gęstą siecią rzek i strumieni. Największe w Europie skupisko drumlinów w okolicach Zbójna, rezerwaty przyrody w Tomkowie, Górznie, czy niezwykle rzadkie siedliska żółwia błotnego w okolicach Rypina to tylko wybrane elementy krajobrazu.
Początki kształtowania się ziemi dobrzyńskiej jako jednostki administracyjnej wywodzą się z XII i XIII wieku, kiedy na skutek testamentu Bolesława Krzywoustego z 1138 roku obszar między Wisłą, Drwęcą i Skrwą trafia jako część Mazowsza do dzielnicy Bolesława Kędzierzawego, następnie jego syna Leszka. W roku 1194 panowanie nad tą dzielnicą obejmuje syn Kazimierza Sprawiedliwego – Konrad zwany Mazowieckim. Najciekawsze wydarzenia za panowania Konrada to moment gdy książę wydzielił ziemię dobrzyńską ze swej domeny darując ją w 1228 roku Zakonowi Rycerzy Dobrzyńskich. Z epizodem Braci Dobrzyńskich związany jest także pierwszy zatarg z Zakonem Krzyżackim o ziemię dobrzyńską. Ostatecznie ziemia dobrzyńska wróciła w posiadanie polskie, stając się w latach 1288-1291 udzielnym księstwem dobrzyńskim pod rządami Siemowita wnuka Konrada Mazowieckiego.
W konfliktach i traktatach pokojowych polsko-krzyżackich z XIV i XV wieku ziemia dobrzyńska występuje już jako odrębna jednostka administracyjno – terytorialna. Okresowo w ramach strategii wzmocnienia obronności pogranicza dobrzyńsko – krzyżackiego ziemia dobrzyńska jest pod rządami Władysława Łokietka. Po okupacji krzyżackiej z lat 1329-1343 zakończonej pokojem kaliskim wspominany obszar wrócił pod rządy Piastów. Przypadł wówczas okres wzmożonego, choć krótkotrwałego rozwoju, lokacji miast. Rozwoju przerywanego kolejnymi okupacjami krzyżackimi. Wielka wojna polsko-krzyżacka z lat 1409-1411 zaczęła się od inwazji wojsk krzyżackich na ziemię dobrzyńską i mimo bohaterskiej obrony rycerstwa dobrzyńskiego została złupiona, spalona i zajęta do czasu pokoju toruńskiego. Od tego momentu omawiany teren połączony na stałe z Koroną cieszy się względnym spokojem, a popyt na zboża i drewno i sąsiedztwo ze szlakami handlowymi na Wiśle i Drwęcy powoduje bogacenie się mieszkańców ziemi dobrzyńskiej.
Od XVI do XVIII wieku w czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej ziemia dobrzyńska stanowiła odrębną jednostkę administracyjną ze stolicą w Dobrzyniu nad Wisłą. Różniła się od pozostałych ziem polskich tylko brakiem urzędu wojewody, zachowując inne najważniejsze elementy demokracji szlacheckiej. Sejmik, sądownictwo, trybunał, urzędników, starostę grodowego i inne. Posłowie dobrzyńscy sygnowali Konfederacje - Radomską i Barską, Konstytucję 3 maja i inne ważne wydarzenia.
Po pierwszym rozbiorze skrawek ziemi dobrzyńskiej, okolice Górzna , trafiają pod zabór pruski. Kolejno po drugim rozbiorze cały interesujący nas obszar trafia pod panowanie pruskie w ramach prowincji Prusy Południowe. Okres powstania kościuszkowskiego to szereg zrywów narodowowyzwoleńczych na ziemi dobrzyńskiej, potyczki, partyzantka, początek represji. Kolejny rozbiór i podporządkowanie ziemi dobrzyńskiej departamentowi w Płocku w ramach Prowincji Prusy Nowowschodnie.
W czasach Księstwa Warszawskiego obszar ziemi dobrzyńskiej jako jeden powiat – lipnowski niezmiennie w składzie departamentu płockiego. Niestety obarczany kontrybucjami, kontyngentami na rzecz wojsk francuskich i polskich przeżywa niezwykle trudne chwile. Kolejno zabór rosyjski i zrywy narodowowyzwoleńcze XIX wieku odcisnęły niezatarte piętno na ziemi dobrzyńskiej. Tu miało swój epilog Postanie Listopadowe, dwie kończące powstanie narady wojenne w Rypinie i w Świedziebni. Na ziemi dobrzyńskiej rozwijała się partyzantka popowstańcza, Zemsta Ludu. Niezwykle heroiczne boje toczyli powstańcy styczniowi.
Cudowny rok 1918, kończący I wojnę światową przyniósł wolność Polsce, w tym i ziemi dobrzyńskiej. Okres międzywojenny charakteryzował się znacznym rozwojem gospodarczym i społecznym ziemi dobrzyńskiej, regionu niezwykle opóźnionego ekonomicznie ze względu na charakter pogranicza. Pojawiają się nowe towarzystwa gospodarcze, banki, młyny, kina, rośnie w siłę wieś dobrzyńska. Po roku 1938 powiaty lipnowski i rypiński, w przybliżeniu zajmujące obszar historycznej ziemi dobrzyńskiej zostają decyzją administracyjną włączone do województwa pomorskiego.
Czarny okres okupacji hitlerowskiej zaznaczył się dla ziemi dobrzyńskiej olbrzymim wyludnieniem. Na co złożyły się masowe egzekucje z pierwszej fazy wojny i okupacji. Akcja skierowana przede wszystkim w inteligencję dobrzyńską. Kolejno wysiedlenia i inne represje. Wyzwolenie przyszło w styczniu 1945 roku. Zniszczona wojną ziemia dobrzyńska jeszcze do roku 1947 nie zaznała spokoju. Aktywna i silna ciągle partyzantka akowska stawiała nieugięty opór przeważającym siłom peerelowskiej władzy.
Ustawą o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa z 1975 roku ziemia dobrzyńska po raz pierwszy w swej siedmiowiekowej historii trafiła w częściach do trzech odrębnych organizmów administracyjnych – województwa toruńskiego, włocławskiego i płockiego. Nowy podział z 1999 roku nie do końca przywrócił ziemi dobrzyńskiej wspólny byt w ramach jej historycznych granic.
Ziemia dobrzyńska obszar o niezwykłej historii, przepięknym krajobrazie, odradzającej się kulturze dobrzyńskiej. Kraina jezior, lasów, pięknych zabytkowych pałaców, dworków i innych ciekawych obiektów. Ziemia tajemnicza, słynna legendami, skrywająca takie skarby jak odkryty w 1962 roku słynny Skarb Skrwileński. Tu urodzili się tacy mędrcy jak Adam Adamanty Kochański, Stanisław Murzynowski, takie sławy jak Nawojka, Pola Negri, Lech Wałęsa. Tu przyjeżdżał wypoczywać i uczyć się miłości do kraju rodzinnego Chopin, tutaj Maria Dąbrowska pisała „Noce i Dnie”.
